Nadciśnienie tętnicze
Nadciśnienie tętnicze jest najbardziej rozpowszechnioną chorobą serca i naczyń na świecie, niosącą za sobą wiele groźnych konsekwencji, wśród których należy wymienić zawał serca czy udar mózgu. Nadciśnienie tętnicze jest podstępną jednostką chorobową, ponieważ może przebiegać bezobjawowo. Dlatego też, nazywane jest „cichym zabójcą”.
Jak zatem lekarz
stawia diagnozę?
Istotą tej choroby są podwyższone wartości ciśnienia tętniczego przekraczające 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego (tzw. górnego) i/lub 90 mmHg rozkurczowego (tzw. dolnego). Diagnoza jest najczęściej stawiana w trakcie badań przesiewowych podczas wizyty kontrolnej, po kilkukrotnych pomiarach wykonywanych zwykle w kilkutygodniowych odstępach.
Pacjenci często są zdziwieni rozpoznaniem, a to za sprawą często bezobjawowego przebiegu choroby. Objawy mogące towarzyszyć nadciśnieniu są niecharakterystyczne, a wśród nich należy wymienić:
Wg Interny 2019 Szczeklika do objawów nadciśnienia tętniczego mogą należeć:
- ból głowy,
- zaburzenie snu,
- łatwe męczenie się.
Wg broszury informacyjnej Instytutu Kardiologii dla pacjentów – do objawów nadciśnienia tętniczego mogą należeć:
- bóle i zawroty głowy,
- bóle w klatce piersiowej,
- duszność w wysiłku,
- kołatanie serca,
- szumy w uszach,
- uczucie przewlekłego zmęczenia.
Z nadciśnieniem tętniczym można żyć wiele lat, nie będąc świadomym choroby, jednak wczesne wdrożenie leczenia może zapobiec groźnym powikłaniom występującym po wieloletnim okresie uśpienia, dlatego nie należy ignorować tej choroby! Często pojawiającą się wątpliwością wśród pacjentów jest potencjalna diagnoza nadciśnienia tętniczego, jeżeli wzrost wartości ciśnienia towarzyszy emocjom lub wysiłkowi fizycznemu. Zwyżki ciśnienia tętniczego są naturalną odpowiedzią organizmu na zmieniające się warunki, np. ból, stres, wysiłek, gorączkę dlatego nie stanowią podstawy do rozpoznania nadciśnienia tętniczego, przy zachowanych wartościach w spoczynku w granicach normy.
Prawidłowy pomiar powinien być przeprowadzony po 5-minutowym odpoczynku na obydwu ramionach (uznawana jest wyższa wartość, jeśli są różnice na obu ramionach). Rozpoznanie może zostać także postawione na podstawie obserwacji domowego monitorowania wartości ciśnienia tętniczego lub 24-godzinnemu automatycznemu pomiarowi ciśnienia tętniczego (popularnie nazywany Holterem ciśnieniowym).
Co dalej, po postawieniu diagnozy?
Po postawieniu diagnozy istotne jest poszukiwanie przyczyny nadciśnienia tętniczego, która w około 90% pozostaje jednak nieznana. Taką postać nadciśnienia nazywamy pierwotną lub samoistną. Wśród osób dorosłych zdecydowanie najczęściej jest to postać pierwotna. Dużą rolę w rozwoju nadciśnienia tętniczego odgrywa styl życia, którego odzwierciedleniem jest nadmierna masa ciała – nadciśnienie jest dużo bardziej rozpowszechnione wśród pacjentów z nadwagą lub otyłością. Nie bez znaczenia są również czynniki genetyczne, dlatego istotne jest, aby ustalić występowanie nadciśnienia lub szerzej chorób serca i naczyń wśród członków rodziny. Wtórne nadciśnienie tętnicze to takie, które jest objawem innych chorób. Najczęściej są to zaburzenia hormonalne i choroby nerek. Przyczyn wtórnego nadciśnienia tętniczego poszukuje się głównie wśród:
- chorób nerek (podwyższone stężenie kreatyniny, białkomocz – białko w moczu, zwężenie tętnic nerkowych w badaniu USG)
- przyjmowanych lekach (np. popularnych niesteroidowych lekach przeciwzapalnych takich jak ibuprofen, ketoprofen, diklofenak)
- zaburzeń hormonalnych, gdzie szczególną uwagę należy poświęcić funkcji tarczycy, przytarczyc i nadnerczy.
Odrębną kategorię stanowi nadciśnienie związane z ciążą, będące stanem wymagającym interwencji ze względu zarówno na zdrowie kobiety jak i płodu.
Jak leczyć nadciśnienie tętnicze?
Pomimo faktu, że nadciśnienie tętnicze jest bardzo powszechną chorobą, leczenie bywa wymagające zarówno dla lekarza jak i chorego, którego zaangażowanie w proces leczniczy jest obligatoryjną częścią terapii. Wtórne nadciśnienie leczy się głównie przyczynowo. Podstawą leczenia częstszej postaci nadciśnienia – pierwotnej, podkreślaną między innymi przez Światową Organizację Zdrowia (World Health Organisation – WHO), jest zmiana stylu życia, rozumiana jako zmiana nawyków żywieniowych i zwiększenie aktywności fizycznej, co ma skutkować obniżeniem masy ciała. W diecie najważniejsze jest znaczne ograniczenie spożycia soli (nie solenie pokarmów, samodzielne przygotowywanie głównie gotowanych posiłków).
O włączeniu farmakoterapii decyduje lekarz na podstawie wcześniejszego zastosowania tzw. niefarmakologicznych metod leczenia nadciśnienia tętniczego oraz co ogromnie ważne na podstawie całościowej oceny ryzyka sercowo-naczyniowego każdego pacjenta. Zazwyczaj do odpowiedniej kontroli wartości ciśnienia tętniczego konieczne jest zastosowanie więcej niż jednego leku. Niestety, dużo pacjentów nie przestrzega zaleceń lekarza, co może prowadzić do bardzo poważnych komplikacji. Niezwykle istotna jest odpowiednia kontrola wartości ciśnienia krwi, nawet jeżeli jest to jednoznaczne z wieloletnim, lub nawet dożywotnim, przyjmowaniem leków. Każdy dzień z nieprawidłowymi wartościami ciśnienia tętniczego to przyśpieszenie tworzenia blaszki miażdżycowej, która w momencie pęknięcia może spowodować zawał serca, udar mózgu lub niedokrwienie innego narządu w naszym ciele.
W celu ułatwienia leczenia zaleca się dziś stosowanie dwóch/trzech leków obniżających ciśnienie tętnicze w jednej tabletce. Dzięki mniejszej liczbie tabletek stosowanych dziennie możliwe jest uproszczenie terapii i lepsze stosowanie się pacjentów do zaleceń lekarza. Pamiętaj! Poproś swojego lekarza o uproszczenie terapii.
