Niewydolność serca
Serce jest najważniejszym narządem z punktu widzenia funkcjonowania organizmu jako integralnej całości, pompującym krew do wszystkich narządów. Nie jest zaskoczeniem, że w przypadku uszkodzenia tej pompy ucierpieć może każdy narząd. Stan, w którym serce nie jest w stanie dostarczyć odpowiednich ilości natlenowanej krwi do poszczególnych układów nazywany jest niewydolnością serca. Obecnie o niewydolności serca mówi się w kategoriach wciąż rosnącej epidemii. W Polsce jest około 700-800 tysięcy osób z rozpoznaną niewydolnością serca.
Co może doprowadzić do rozwoju niewydolności serca?
Głównymi chorobami prowadzącymi do niewydolności serca są przewlekły zespół wieńcowy (miażdżyca tętnic wieńcowych) oraz nieleczone skutecznie nadciśnienie tętnicze. Ryzyko wystąpienia tej choroby wzrasta wraz z wiekiem. Przyczyn niewydolności serca jest wiele i często się na siebie nakładają, jednak najogólniej można je podsumować jako czynniki ryzyka chorób sercowo-naczyniowych. Wśród poszczególnych czynników ryzyka na pierwsze miejsce wysuwa się przewlekły zespół wieńcowy, a tuż za nim jest źle leczone nadciśnienie tętnicze, które za sprawą przeciążenia serca przyczynia się do jego niekorzystnej przebudowy. U podłoża niewydolności serca mogą również leżeć wady zastawek, czy nawet arytmie takie jak bardzo często występujące migotanie przedsionków.
Jak się objawia niewydolność serca?
Niewydolność serca występuje pod dwoma głównymi postaciami: przewlekłą i ostrą. Przewlekła odmiana tej choroby rozwija się cicho i podstępnie a objawy mogą być związane z praktycznie każdym narządem w ludzkim organizmie, spowodowane niewystarczającym dostarczeniem utlenowanej krwi do danych narządów. Niewydolność serca manifestuje się głównie dusznością, spadkiem tolerancji wysiłku, obrzękami od ograniczonych do okolicy kostek, aż do uogólnionego obrzęku całego ciała. Chorzy cierpiący na niewydolność serca zwykle śpią na kilku poduszkach, ponieważ pozycja półsiedząca ułatwia im oddychanie i zmniejsza uczucie duszności. W przypadku nagłego wystąpienia objawów lub ich gwałtownego zaostrzenia mówimy o ostrej niewydolności serca, która może być spowodowana np.:
- przewlekłym zespołem wieńcowym
- pogorszeniem kontroli nadciśnienia tętniczego
- arytmią
- rozwarstwieniem aorty
- lub zatorowością płucną
Pacjenci z niewydolnością serca stale balansują na cienkiej linii pomiędzy okresem stabilnym i zaostrzeniem.
Jak wygląda leczenie niewydolności serca?
Ze względu na potencjalne zaostrzenia niewydolności serca terapia jest procesem dynamicznym i wymagającym wielu dostosowań. Podstawą terapii są leki, w których wyróżnić można grupy z potwierdzoną skutecznością zmniejszające śmiertelność, jak również leki moczopędne mające na celu zmniejszenie objawów. Bardzo ważne jest uważne obserwowanie zmian objawów przez pacjenta, regularne ważenie się – zaostrzenie niewydolności serca jest związane z zatrzymaniem płynów w organizmie i zwiększaniem masy ciała. W przypadku wzrostu masy ciała o 2 kg w ciągu 3 dni należy zgłosić się do lekarza prowadzącego. Pacjenci powinni przyjmować regularnie powtarzalną objętość płynów, a wypicie nawet kilku dodatkowych szklanek dziennie może powodować istotne pogorszenie stanu chorego. Należy również ograniczyć spożycie soli. Wszystkie powyższe działania są możliwe tylko i wyłącznie u pacjentów świadomych, dlatego nieustająca edukacja z różnych wiarygodnych źródeł jest bardzo ważna. U wybranych pacjentów leczenie obejmuje implantację urządzeń wszczepialnych: kardiowertera-defibrylatora lub terapii resynchronizującej.
Jakie jest rokowanie pacjentów z niewydolnością serca?
Niewydolność serca jest groźną, przewlekłą chorobą, która wiąże się z poważnym rokowaniem, niejednokrotnie porównywanym do rokowania w złośliwych nowotworach. W ciągu 5 lat od postawienia rozpoznania niewydolności serca umiera około 50% pacjentów. Jednak z niewydolnością serca można też funkcjonować uczestnicząc w życiu rodzinnym i społecznym, przy sumiennym realizowaniu zaleceń lekarskich.
