dr hab. n. med. Paweł Balsam
- Nie ma życia bez potasu!
Potas jako pierwiastek należy do makroelementów i pełni szereg kluczowych funkcji w organizmie. Ma wpływ na wartości ciśnienia tętniczego oraz na pracę mięśni! Dzięki niemu komórki w naszym ciele mogą przekazywać sobie informacje za pośrednictwem impulsów elektrycznych. Dzieje się tak ponieważ stężenie potasu przekłada się na odpowiednie napięcie elektryczne na błonach komórkowych (potencjał spoczynkowy) i przekazywanie sygnałów pomiędzy kolejnymi komórkami (potencjał czynnościowy).
Jakby tego było mało, potas jest pierwiastkiem, który bierze udział również w procesach budowy aminokwasów, i dalej składających się z nich białek. Ten wyjątkowy elektrolit jest także obecny w cyklach produkcji energii w komórkach. Potas to bardzo ważny pierwiastek wpływający na funkcjonowanie całego ciała i utrzymywanie jego homeostazy!
- Komu potas, komu?
Ciało człowieka można porównać do stale pracującej maszyny, która stale potrzebuje dopływ źródła energii, a w wyniku jego przemian produkowane są różne związki usuwane przez układ spalinowy. W trakcie codziennych aktywności potas odgrywa kluczową rolę w niezliczonej ilości procesów, również w zakresie układu moczowo-płciowego. Człowiek codziennie traci potas między innymi z potem czy moczem. Logiczne zatem, że potas powinien być stale dostarczany do organizmu – głównie z pożywieniem, ale również w suplementach u wybranej grupy osób. Równowaga pomiędzy podażą a wydalaniem potasu bywa zachwiana. Warto dodać, że prawidłowe stężenie potasu wywiera ochronny wpływ na układ sercowo-naczyniowy, a jego doustna suplementacja przekłada się na redukcję ciśnienia tętniczego!
- Czy jestem w grupie ryzyka?
U zdrowych, nieleczących się osób, które nie stosują radykalnych diet ryzyko zaburzeń gospodarki potasowej jest niskie. Zarówno nadmiar, jak i niedobór potasu jest groźny dla funkcjonowania. Na nadmiar potasu we krwi (hiperkaliemia) są narażone głównie osoby z zaburzoną pracą nerek, podczas zakażenia lub podczas stosowania niektórych leków. Objawy hiperkaliemii obejmują zaburzenia rytmu serca, osłabienie odruchów ścięgnistych, zaburzenia czucia, a nawet zaburzenia świadomości. Z drugiej strony zbyt niskie stężenie potasu (hipokaliemia) może być związana ze stosowanie leków odwadniających (diuretyków), sterydów, z wymiotami i biegunką, z urazem, oparzeniem oraz z wybranymi chorobami nerek. Hipokaliemia objawia się słabymi, zwiotczałymi mięśniami, zaburzeniami rytmu serca, wzrostem wartości ciśnienia tętniczego krwi czy też zmęczeniem.
Warto dodać, że w wybranych grupach pacjentów, na przykład u chorych z niewydolnością serca, za niskie stężenie potasu jest niezależnym czynnikiem ryzyka nagłej śmierci sercowej!
Co więcej, utrata potasu może być spowodowana przez nadmierny stres. Udowodniono, że w trakcie pandemii COVID-19 poziom stresu w społeczeństwie istotnie wzrósł, a zatem patrząc z populacyjnego punktu widzenia wskazana jest większa suplementacja potasu!
- Energetyczny potas
Oczywistym jest fakt, że należy dążyć do równowagi i określonego stężenia potasu w organizmie. Zarówno nadmiar, jak i niedobór są szkodliwe i zaburzają homeostazę. Odpowiednia suplementacja potasu przełoży się na lepszą kondycję i codzienne funkcjonowanie. Dzięki temu będziesz mógł pełen energii mierzyć się z codziennymi wyzwaniami!
- Wakacje, sport, imprezy – sezon na skurcze!
Poza wspomnianymi wyżej przyczynami hipokaliemii, zmniejszone stężenie potasu może również być związane ze stylem życia. W wakacje temperatury są wyższe, co powoduje ze wzmożonym poceniem i naturalną utratą potasu z organizmu. Podobnie w czasie uprawiania sportu. Jako ciekawostka może posłużyć fakt, że u profesjonalnych sportowców suplementacja potasu jest niezwykle pilnowanym elementem codziennej diety! Prawidłowe stężenie potasu wiąże się z nawodnieniem komórek podczas treningu oraz regulacją transportu glukozy przez błony komórkowe.
Do tego wszystkiego dochodzi spożywanie alkoholu, przez który również mnóstwo pierwiastków jest wypłukiwanych z naszego ciała. Osoby będące w gorącym klimacie, uprawiające intensywnie sport lub spożywające alkohol, powinny pamiętać o zrównoważonej diecie i ewentualnie rozważyć suplementacje potasu w porozumieniu z lekarzem. W ten sposób zmniejszą ryzyko wystąpienia np. nieprzyjemnych skurczów.
- Czy mogę go przedawkować?
Potas jest kluczowym elementem w wielu procesach w organizmie, ale to nie znaczy, że nie może go być za dużo! Wspomniana wcześniej hiperkaliemia może być nawet potencjalnie zagrożeniem dla życia! Należy pamiętać, że potas można przedawkować, a szczególnie narażone są na to osoby z zaburzoną funkcją nerek. Biorąc to pod uwagę, samodzielnie suplementować potas należy ostrożnie, a najlepiej robić to w porozumieniu z lekarzem. Z drugiej strony okresowa suplementacja małą dawką przy zwiększonej utracie potasu (np. po aktywnym wypoczynku w wysokiej temperaturze) nie będzie niebezpieczna, a wręcz pomoże przywrócić tak ważną równowagę w gospodarce potasowej!
- Potas plus magnez
W przeciętnej diecie potasu jest jednak za mało. Mniej więcej połowa zapotrzebowania jest dostarczana razem z pokarmem. Często pomijana kwestią jest także zależność pomiędzy potasem i innym niezwykle ważnym pierwiastkiem – magnezem. Oba wzajemnie na siebie wpływają, a niedobór jednego z nich powoduje zaburzenia wchłaniania drugiego. To właśnie dlatego tak ważne jest suplementowanie potasu razem z magnezem.
